İster EYT Kanunu denilen 7438 sayılı Kanunla emekli olanlara isterse de kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde işyerinden ayrılanlara/ayrılmak zorunda kalanlara iş mevzuatı gereği kıdem tazminatı ödenmektedir.
Emeklilikte ödenmesi zorunlu olan ve 7438 sayılı Kanun gereği EYT şartlarını sağlayıp işyerinden ayrılanlara yine ödenmesi zorunlu olan kıdem tazminatı hesabında nelerin dikkate alınması gerektiği hep tartışma konusu olmuştur.
Bazı işverenler kıdem tazminatı hesabında işçisine ödediği çıplak ücretini esas alarak işlem yapmaktadır. Hâlbuki işçiye çıplak ücreti yanında işveren tarafından sağlanan yemek, yol, prim, ikramiye vb. adlar altında mali haklar da verilmektedir.
İşte bu noktada söz konusu ana ücretin yanında ücret eklentilerinin kıdem tazminatı hesabına dâhil edilip edilemeyeceği değerlendirilecektir.
Genel anlamda ücret eklentilerinin kıdem tazminatına esas ücrete dâhil edilebilmesi için aşağıdaki 4 şartın birlikte gerçekleşmesi gerekir:
- İşçiye bir menfaat sağlanmış olmalı.
- Menfaat para ve para ile ölçülebilir nitelikte olmalı.
- Menfaat kanundan ya da akitten doğmalı.
- Menfaatler arızi olmamalıdır.
Bu genel kuraldan hareketle örnek olarak aşağıdaki ödemelerin kıdem tazminatına tabi olup olmadığını söyleyebiliriz.
| Dâhil Edilecek Ödemelere Örnek | Dâhil Edilmeyecek Ödemelere örnek |
| Kasa tazminatı, gece zammı, yakacak yardımı, çocuk yardımı, ayni olarak verilen yemek ve taşıt yardımları (ayni yardımlar nakde çevrilerek hesap edilir) | Fazla çalışma, çalışılan hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil, dini bayram, yıllık izin ücretleri, harcırah, avans, evlenme, doğum, ölüm, doğal afet yardımları |
Görüleceği üzere, kıdem tazminatı matrahına dâhil edilecek ödemelerin genel ölçüsü mülga 1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükte bulunan 14. Maddesi ile belirlenmiş olup, menfaatin para/para ile ölçülebilirliği, yasa/sözleşmelerden kaynaklanabilirliği ile sürekliliği (bu unsur yerleşmiş yargı kararları ile -15.05.1957 tarihli 1956/13 E., 1957/10 K. sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı- uygulamaya yerleşmiştir.) şeklinde şartlarını çizmiştir. Kısaca, kıdem tazminatı hesabında çıplak ücret değil giydirilmiş ücret esas alınmalıdır.
Yazar: Avukat Muaz Salih Yıldırım
Bu yazı sadece eytdanismanlik.com için hazırlanmış olup, ancak aktif link verilmesi durumunda kaynak gösterilerek alıntılanabilir.