Hizmet tespitlerinde kişilerin hangi sektörde yaptıkları iş dikkate alınarak hüküm verilmelidir, kanaat bildirilmelidir. Bu spesifik durumlardan birisi de çok yoğun bir şekilde karşılaştığımız ve bireylerin ikamet amaçlı ve/veya ticari amaçlı bulundukları apartmanlar, iş hanları, iş merkezleri vb. yerlerde çalışan “kapıcı” konumundaki görevlilerdir.
Kapıcıların hizmet tespitlerinde nelere dikkat edilmelidir? Başlığını iki yargı kararıyla izah etmeye çalışacağım.
Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin (Esas: 2021/464) kararında; “ Mahkemece re’sen araştırma ilkesi doğrultusunda, civar apartmanlarda uzun yıllar oturan komşu ya da yakın yerlerde kayıtlara geçmiş çalışanlar, diğer apartmanların ve müstakil evlerin sakinleri ve kapıcıları, komşu market ve bakkal işleten ve çalışanları başka sitede güvenlik görevlisi vs. olarak görev yapmış kişiler tespit edilerek bu kişiler tanık olarak dinlenmeli, tanık beyanları arasında çelişki olması halinde bu çelişkiler giderilmeli, davalı apartmana ait gelir gider defterleri ve ödemelere ait belgeler istenerek incelenmelidir. Diğer yandan, davalı apartmanın kaç daireli olduğu, bahçesinin olup olmadığı, ısınma şeklinin nasıl olduğu tespit edilerek, apartman görevlisi olarak çalışan bir kişinin yapacağı işlerin mahiyeti ve süresi tespit edilmeli, davacının işsizlik ödeneği aldığı gerekçesiyle reddine karar verilen dönemde de fiili çalışmasının olup olmadığı da tespit edilmeli, davacının çalışmasının kısmi süreli çalışma olduğunun anlaşılması halinde; hükme konu dönem içinde bir günde kaç saat çalışmış olabileceği, haftalık ve aylık çalışma süreleri belirlenmeli ve 7,5 çalışma 1 günlük çalışma hesabı ile kaç iş gününe karşılık olduğu hususu saptanarak, sigortalılık süresinin tespitine karar verilmeli, uyuşmazlık konusu husus hiç bir kuşku ve tereddüte yer vermeyecek şekilde tespit olunmalı, tüm deliller toplandıktan elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir.”
Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin (Esas: 2020/5738) kararında; “… Apartmanı karar defterine göre, 03.08.2009 tarihli toplantıda yönetimin dışardan bir firmaya verilmesine, …’nın yönetici olarak seçilmesine karar verildiği, davacı ile … Apartmanı yönetimi arasında imzalanan 01.09.2005 ve 01.07.2007 tarihli kira sözleşmeleri bulunduğu, 01.07.2007 tarihli sözleşmeye davacının günlük çöp alıp haftada iki kere de merdivenleri temizlemek karşılığı olarak dairede oturacağının ve kira ödemeyeceğinin yazıldığı, bordrolu komşu işyeri tanığı …’in beyanında, davacının kapıcı olarak görev yaptığını, 2009 yılında 7.8 aylarda çıkartıldığını, apartmanda 9-10 yıl çalıştığını, davacının ailesiyle çalıştığı apartmandaki kapıcı dairesinde kaldığını beyan ettiği anlaşılmakla, Mahkemece resen araştırma ilkesi doğrultusunda, tarafların gösterdiği tanıklar ile yetinilmeyerek, davalı işyerine komşu apartmanlarda kapıcı olarak çalışan kişiler tespit edilerek, bu kişilerin hizmet cetvelleri kurumdan getirtilerek ifadelerine başvurulmalı, bordro tanıkları bulunmaması halinde ise davacının hizmetlerini bilebilecek durumdaki kat maliki olmayan apartman sakinleri ile civar apartmanlarda uzun yıllar oturan komşu yada yakın yerlerde kayıtlara geçmiş çalışanlar dinlenilmeli, davacının kapıcılık faaliyeti kapsamında hangi işleri yaptığı, çalışmanın varlığı, niteliği ve süresi açıkça belirlenmelidir. Çalışmanın varlığı, süresi ve sürekliliği ile çalışmanın varlığı halinde kısmi ya da tam gün olup olmadığı da belirlenip, tartışılarak, çalışmasının kısmi süreli çalışma olduğunun anlaşılması halinde; gerektiğinde uzman bilirkişi görüşü de alınmak suretiyle, hükme konu dönem içinde bir günde kaç saat çalışmış olabileceği, haftalık ve aylık çalışma süreleri belirlenmeli ve yedi buçuk saat çalışma bir günlük çalışma hesabı ile kaç iş gününe karşılık olduğu hususu saptanarak, sigortalılık süresinin tespitine karar verilmelidir (YHGK/ 21-130-256).
Bu kararlarda görüleceği üzere kapıcıların hizmet tespitlerinde dikkate alınacak bilgi ve belgeleri aşağıda maddeler halinde belirtebiliriz:
- Civar apartmanlarda uzun yıllar oturan komşu ya da yakın yerlerde kayıtlara geçmiş çalışanların tespit edilmesi ve tanık olarak dinlenmesi
- Diğer apartmanların ve müstakil evlerin sakinleri ve kapıcıların tespit edilmesi ve tanık olarak dinlenmesi
- Komşu market ve bakkal işleten ve çalışanların tespit edilmesi ve tanık olarak dinlenmesi
- Başka sitede güvenlik görevlisi vs. olarak görev yapmış kişilerin tespit edilmesi ve tanık olarak dinlenmesi
- Tanık beyanları arasında çelişki olması halinde bu çelişkilerin giderilmesi,
- Apartmana ait gelir gider defterleri ve ödemelere ait belgelerin istenerek incelenmesi
- Apartmanın kaç daireli olduğu, bahçesinin olup olmadığı, ısınma şeklinin nasıl olduğunun tespit edilmesi,
- Apartman görevlisi olarak çalışan bir kişinin yapacağı işlerin mahiyeti ve süresinin tespit edilmesi,
- Kapıcının çalışmasının kısmi süreli çalışma olduğunun anlaşılması halinde 1 günde kaç saat çalışmış olabileceği, haftalık ve aylık çalışma süreleri belirlenmeli ve 7,5 çalışma 1 günlük çalışma hesabı ile kaç iş gününe karşılık olduğu hususunun saptanması.
Sonuç olarak, ister kapıcıların hizmet tespiti gerekse diğer mesleklerde çalışanların hizmet tespiti gerek SGK denetim elemanlarınca gerekse yargı makamlarınca özenle yürütülmesi ve detaylı incelenmesi, sonucuna göre karara bağlanması gerekir.
Yazar: Avukat Muaz Salih Yıldırım
Bu yazı sadece eytdanismanlik.com için hazırlanmış olup, ancak aktif link verilmesi durumunda kaynak gösterilerek alıntılanabilir.