Yazar: Avukat Eda Karababa
Bu yazı sadece eytdanismanlik.com için hazırlanmış olup, ancak aktif link verilmesi durumunda kaynak gösterilerek alıntılanabilir.
EYT’YE ETKİ EDEBİLECEK HİZMET BORÇLANMALARI
Sosyal güvenlik sistemimizde genel olarak “fiili çalışma” ön plandadır. İşçi, memur, esnaf olunduğunda “zorunlu olarak” sosyal güvenlik sistemine giriş yapılmaktadır. Zorunlu sigortalılık yanında bir de “isteğe bağlı sigortalılık” söz konusudur.
Emeklilikte prim gün sayısı ve/veya sigortalılık süresi yeterli olmayanlar “hizmet borçlanması” yapmak suretiyle gün sayısını ve sigortalılık süresini doldurmaya çalışırlar.
İşte bu günlerde EYT’nin hız aldığı günlerde borçlanmaların arttığı gözlenmektedir. Bunun bir başka sebebi de, 2023 yılında asgari ücretin değişecek olması, asgari ücretin mevcuttan muhtemel %50 veya üzeri artacak olmasının beklenilmesi ve asgari ücrete bağlı borçlanma tutarının yükselecek olmasıdır. Bugün itibariyle, 1 günlük borçlanmanın tutarı günlük brüt asgari ücretin %32’si yani 215,70 x %32 = 69,02 TL’dir.
Konumuza dönecek olursak, sigortalıların borçlanabileceği süreler genel olarak şunlardır:
- Ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri.
- Sigortalı kadının, 3 defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra 2 yıllık süre.
- Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay, yedek astsubay okulunda geçen süreleri.
- Personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri.
- Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri.
- Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri.
- Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,
- Grev ve lokavtta geçen süreleri.
- Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri.
- Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden aybaşına kadar açıkta geçirdikleri süreleri.
- Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri.
- Sigortalı olmaksızın, yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait olan kısmı.
Bu sürelerin borçlanılması, prim ödeme gün sayısına ilave edilir ve bazı şartlarda sigortalılık başlangıcını geriye götürür.