Sosyal güvenlik kanunları ve kurumları
Bilindiği üzere; EYT’ de sigortalılık süresinin başlangıcında 08.09.1999 tarihi ve öncesi önemlidir. 5510 sayılı SGK Kanununun emeklilik hükümlerinin yürürlüğe girdiği 01.05.2008 tarihinden önce Ülkemizde 5 ayrı sosyal güvenlik yasası bulunuyordu. Bunlar;
- 506 sayılı Kanun
- 1479 sayılı Kanun
- 5434 sayılı Kanun
- 2925 sayılı Kanun
- 2926 sayılı Kanundur.
Bu 5 kanun SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı isimleri altında sosyal güvenlik kuruluşlarınca uygulanmaktaydı. Bir de ayrıca bunun dışında değerlendirebileceğimiz özel emekli banka sandıkları (506 sayılı Kanunun Geçici 20. Maddesi) bulunmaktaydı.
Sosyal güvenlik reformunun yürürlüğe girmesi ile birlikte 3 ayrı sosyal güvenlik kurumu, 5 ayrı sosyal güvenlik kurumu tek kurum SGK bünyesinde tek kanun olarak 5510 sayılı Kanun bünyesinde 4a (SSK), 4b (BAĞ-KUR), 4c (EMEKLİ SANDIĞI) kapsamında 3 sigortalılık türü/hali oluşturulmuştur. 4a’da 506 sayılı ve 2925 sayılı Kanunlar ve Özel Emekli Banka Sandıkları, 4b’de 1479 ve 2926 sayılı Kanunlar, 4c’de ise 5434 sayılı Kanun kapsama alınmıştır.
Sigortalılık başlangıcında sigortalılık halleri
İşte bu noktada, bir kişinin değişik tarihlerde 4a, 4b ve 4c hizmetleri olabilir. EYT için de normal emeklilik için de sigortalılık süresinin başlangıcında hangisi öncelikli olursa olsun o sigortalılık hali başlangıç olarak kabul edilir.
Şöyle ki SGK uygulamasında;
Sigortalıların, 1’den fazla sigortalılık haline tabi hizmetlerinin bulunması halinde, sigortalılık başlangıç tarihi en eski olanı, sigortalılık süresinin başlangıcı olarak dikkate alınmaktadır.
Farklı sosyal güvenlik kanunlarına tabi hizmetlerin mülga 2829 sayılı Kanun hükümlerine göre birleştirilmesi halinde, birleştirilen hizmetlerin başlangıç tarihi (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına tabi çalışmalar) 4a kapsamında aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde sigortalılık süresinin başlangıcı olarak değerlendirilmektedir.
Örnek uygulama
01.04.1999 tarihinde başlayan ve 3 ay devam eden, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bir okulda öğretmenlik yapan, emekli sandığına kesenek ödenen A kişisi, 03.09.2000 tarihinde 4b kapsamında vergi mükellefi olmuş, 03.03.2019 tarihine kadar sürekli prim ödemiş, akabinde 03.04.2019 tarihinde bir işyerinde 4a kapsamında çalışmaya başlamış ve halen de çalışmaya devam ediyor ise; sigortalılık süresinin başlangıcı 4c’deki tarih dikkate alınacak, emeklilikte son 7 yılda en fazla prim ödenen 4a hizmetleri olacağı için 4a’dan emekliliğe hak kazanacaktır.