EYT kapsamında emeklilik planlarının yapıldığı bu günlerde emekli olacak olanlardan prim günü eksik olanlar, ya hizmet borçlanması yapmakta buna yurt dışı borçlanma dâhil ya da eksik gün kadar çalışmalarına devam etmektedirler. Prim günü eksik olanlar, prim günlerini tamamladıkları tarihte emeklilik işlemlerini başlatabileceklerdir.
İşverenlere 30 günden az çalışan işçiler bakımından eksik bildirim nedenlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi zorunludur. Burada eksik gün nedenlerinin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı önem kazanmaktadır.
İşverenlerinin yanında tam çalıştıkları halde 30 günün altında SGK bildirimi olanlar bu eksik günlerini ne şekilde tamamlayacaklardır? Konuyu Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 04.04.2019 tarihli (2015/818 E., 2019/406 K.) kararı ışığında değerlendirelim.
Tam çalıştığı halde 30 günün altında yapılan bildirimler hizmet tespiti davaları kapsamında sayılır
30 günün altında SGK bildirimleri de “hizmet tespit” davaları kapsamında değerlendirilmektedir. Hizmet tespit davalarının niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerekmektedir. Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalı, bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olgusu nasıl ispatlanır?
Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabileceğinden, bu davalarda
- İş yerinde tutulması gerekli dosyalar ile Sosyal Güvenlik Kurumundaki belge ve kanıtlar
- Ücret bordroları
- Müfettiş raporları
- İş yerinin yönetici ve görevlileri, iş yerinde çalışan öteki kişiler ile o iş yerine komşu ve yakın iş yerlerinde, tarafları veya iş yerini bilen veya bilebilecek durumda olanların ifadeleri
- Sigortalının hangi işte hangi süre ile çalıştığı
- Çalışmanın konusu, sürekli, kesintili, mevsimlik mi olduğu, başlangıç ve bitiş tarihleri ve alınan ücret
Geniş bir şekilde incelenmeli ve ifadelerle de desteklenmelidir.
Tanıkların ifadelerinde dikkat edilecek hususlar?
Bu amaçla tanıkların, hizmet tespiti istenen tarihte, iş yeri veya komşu iş yeri sigortalısı ya da işvereni olup olmadıkları araştırılmalı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumundan, bu kişilerin belirtilen tarihte sigortalılık bildirimlerinin hangi iş yerinden yapılmış olduğu da sorularak, elde edilen bilgilerin ifadelerde belirtilen olgularla örtüşüp örtüşmediği de irdelenmeli, iş yerinin kapsam, kapasite ve niteliği ile bu beyanlar kontrol edilmelidir.
Kesintisiz çalışma nasıl ortaya konmalıdır?
Somut olay değerlendirildiğinde, davacı ve davalı tanıklarının beyanları arasında çelişkiler bulunduğu, davacının çalışmalarının Sosyal Güvenlik Kurumuna eksik bildirilmesinin dayanaklarının yeterince araştırılmadığı, dosya kapsamında toplanan delillerin davacının dava konusu dönemde iş yerinde kesintisiz çalışıp çalışmadığının ortaya konulması bakımından yeterli olmadığı ortadadır.
Öncelikle, Özel Dairenin bozma kararında belirtilen hususlara ilave olarak davacının çalışma süresinin istirahat, ücretsiz izin ve kısa çalışma yapılması gibi nedenlerle Sosyal Güvenlik Kurumuna eksik bildirildiği anlaşıldığından söz konusu nedenlerin doğruluğu konusunda araştırma genişletilmeli ve eksik bildirimin dayanağı olan belgelerin bulunup bulunmadığı araştırılmalı, kısa çalışma yapıldığı söylenen dönemde bunun gerçek olup olmadığı, buna ilişkin olarak Sosyal Güvenlik Kurumuna gerekli belgelerin sunulup sunulmadığı belirlenmeli, kalite kontrol bölümünde çalıştığı anlaşılan davacının söz konusu çalışmalarına ilişkin olarak imzaladığı veya düzenlediği belgelerinin olup olmadığı tespit edilmelidir.
Tarafsız tanıkların hizmet tespitinde rolü nedir?
Ayrıca, davacının davalı iş yerindeki çalışmasının hangi tarihte başladığı ve kesintisiz devam edip etmediği hususunda davacı ve davalı tanıklarının beyanları arasında çelişkiler bulunduğu dikkate alınarak Özel Dairenin bozma kararında belirtildiği gibi davalı iş yerinin dava konusu süreye ait dönem bordrolarında adı geçen tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurulmalı, bordolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya beyanları ile yetinilmediği takdirde, Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle davalı iş yerine komşu iş yerleri tespit edilip bu iş yerlerinin uyuşmazlık konusu dönemde çalışan kayıtlı çalışanları ve işyeri sahipleri belirlenerek tanık sıfatıyla beyanları alınmalı ve davacının dava konusu dönemde davalı iş yerinde kesintisiz çalışıp çalışmadığı belirlenmelidir.
Sonuç olarak; bir ayda tam çalıştığı halde prim günleri eksik bildirilenler bu çalışmalarını yukarıdaki usul ve esaslar çerçevesinde ispat etmesi mümkün olabilecektir.
Yazar: Avukat Muaz Salih Yıldırım
Bu yazı sadece eytdanismanlik.com için hazırlanmış olup, ancak aktif link verilmesi durumunda kaynak gösterilerek alıntılanabilir.